Enerji Güvenliğinde Ortadoğu Bölgesi’nin Jeopolitiği ve Enerji Piyasalarında “Muğlak” Bir Devrimin Yansımaları
Uluslararası politikada Ortadoğu Bölgesi, yaşadığı siyasi krizlerin sadece bölgesel güvenliğe etkisiyle değil, petrole bağımlılık doğrultusunda küresel ekonomide yaratabileceği sorunlar eşliğinde de değerlendirilmiştir. Petrolün dünya siyasi tarihinde jeopolitik önem kazanması askeri strateji gereği başladıysa da günümüzde petrol, en çok tüketilen enerji kaynağıdır. Bu nedenle dünya ekonomisinde önemi büyüktür. Birinci Dünya Savaşı’ndan önce İngiliz Kraliyet Donanması’nda savaş gemilerinin hızını arttırmak için kömür yerine petrol tüketen motorların kullanılmasıyla petrol stratejik önem kazanmıştır.
Böylece Ortadoğu’nun petrol kaynakları, 20. yüzyılın başından itibaren bölgenin siyasi tarihini şekillendiren en önemli etkenlerden olmuştur. Tarihsel süreçte Birinci Dünya Savaşıyla Ortadoğu Bölgesi’ne damgasını vuran petrol kaynaklarının kontrolü mücadelesi, bu bölgenin uluslararası siyasetteki rolünü irdelemede unutulmaması gereken bir sorundur. Bu makale, son yıllarda daha sık gündeme getirilen enerji güvenliğinin Ortadoğu Bölgesi’nin jeopolitiği kapsamında neden önem kazandığını ve enerji güvenliğinin dış politikada nasıl değerlendirilebileceğini inceleyecektir.
Bu çerçevede öncelikle dünya enerji pazarında devam eden ihtiyaçlar ile yapısal değişimler, güncel istatistikler eşliğinde tanımlanacaktır. Ortadoğu Bölgesi’nin yaşadığımız süreçte enerji güvenliği kapsamında dış politikada artan önemi nedenleriyle küresel ekonomi politiği açısından ele alınacaktır.
İkinci kısımda özellikle ABD ve bazı Avrupa ülkelerinde daha önce çıkarılması zor olan petrol ve doğal gaz kaynaklarının önümüzdeki 10 yıllık zaman diliminde enerji üretimine kazandırılabilmesi nedeniyle enerji piyasalarında “devrim” olarak nitelendirilen bu değişimin etkisi, enerji güvenliği ve Ortadoğu Bölgesi’nin jeopolitik önemi çerçevesinde değerlendirilecektir. Bir sonraki bölümde, incelenen değişimler kapsamında, Ortadoğu Bölgesi’nin jeopolitiğinin enerji güvenliği ve dış politikada nasıl analiz edilebileceği değerlendirilecektir. Sonuç bölümünde ayrıca enerji güvenliği ve dış politika kapsamında insani kalkınmanın önemi kısaca bölgedeki insani kalkınma sorunları ışığında vurgulanacaktır.
