Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’nın kısaltması olan KOAH, çok az bilinmesine rağmen ölüm oranı olarak dünyada 3. sırada bulunuyor. Kronik adından anlaşılacağı gibi müzmin bir hastalık olan KOAH ilerleyici ve kalıcı özelliklere sahip. Obstrüktif adını ise hava yollarında tıkanmaya ve daralmaya yol açmasından dolayı alıyor.
AMFİZEM VE KRONİK BRONŞİT
Akciğer hastalığı olan KOAH’ın tanısı, gelişimi ve önlemi hakkında önemli bilgiler veren Tayfur Ata Sökmen Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Sebahat Genç, halk arasında yaygın olarak bilinen ‘amfizem’ ve ‘kronik bronşitin’ hastalığın içinde yer aldığını belirtti. Zararlı gazlar ve tozlarla birlikte özellikle sigaranın neden olduğu hava yollarında bir iltabi olayın meydana geldiğini söyleyen Genç, beraberinde ciğerlerde tahriş edici ve zorlayıcı iltihapların oluştuğunu ifade etti.
Amfizem ve kronik bronşit hakkında açıklamalar yapan Genç, hava yollarının da tıpkı bir ağaç gibi nefes borusunun olduğunu, dallarının sağ ve sol akciğere doğru incelen borular şeklinde yayıldığını, havayı akciğerimizin en uç kısmına oradan da kanımıza aktardığını dile getirdi. Bunun kanımızın oksijenlenmesine katkıda bulunduğunu bildiren Genç, bu olayın hava yollarının her kısmında olabildiğini eğer en uç kısımda alveol denilen hava keseciklerinin etkilenmesi daha fazlaysa orada amfizem meydana geldiğini, amfizemde akciğerin ucundaki keseciklerin büyüyerek baloncuklar oluşturduğunu ve daha çok nefes darlığının ön plana çıktığını kaydetti. Eğer borucuklarda daha çok iltihabi bir olay ödem, şişlik oluyorsa buna da kronik bronşit denildiğini sözlerine ekleyen Prof. Dr. Sebahat Genç, kronikte ise daha çok öksürük ve balgamın geldiğini özellikle kış aylarında daha da artığına dikkati çekti.
KOAH YÜZDE 90 ORANINDA SİGARA’DAN KAYNAKLANIYOR
Kendilerine daha çok öksürük balgam ve nefes darlığı şikâyetiyle başvuru yapıldığını söyleyen Genç, hastalığın vahametini anlattığı açıklamalarında; “Genellikle 40 yaşın üstünde ortaya çıkar bu hastalık. En büyük nedeni sigaradır. Yüzde 80-90 oranında sigaraya bağlı olarak ortaya çıkar. Dünyada ve ülkemizde ölüm nedenleri arasında üçüncü sıradadır. Her yıl yaklaşık 3 milyon kişi KOAH nedeniyle ölüyor” dedi. Sigaranın öldürücü boyutunu verdiği istatistiklerle gözler önüne seren Genç, altta yatan ve ortadan kaldırılması gereken en önemli nedenin sigara içimi olduğunun altını çizdi ve bunun yanında madende, taş ocaklarında, metal ve tekstil işinde çalışanlarla tarımda çalışanların da risk altında olduğunu ifade etti.
40 YAŞIN ÜZERİNDE HER 5 KİŞİDEN 1’İ KOAH HASTASI
Sigara içiminin erkeklerde daha fazla olmasından dolayı KOAH’ın genellikle erkeklerde görüldüğünü belirten Prof. Dr. Sebahat Genç, “Ama artık günümüzde kadınlarda da maalesef sigara içim oranı artıyor ve onlarda da KOAH görülme sıklığı artıyor” vurgusu yaptı. Kadın ve erkekler arasında Türkiye’de sigara içme oranının yaklaşık yüzde 50 olduğunu aktaran Genç, “Bu çok üzücü bir durum. Ülkemizde 40 yaşın üzerindeki her 5 kişiden biri KOAH’lı ve bu durum hastalığın ne kadar önemli bir boyuta ulaştığını gösteriyor” diye konuştu.
30-35 yaşından sonra akciğer kapasitesinin azalmaya başladığını ve hastalığın daha çok 40 yaşın üstündeki kişilerde ortaya çıktığını bildiren Genç, “Normal kişilerde de azalır ama belirli bir oranda azalır. Sigara içiyorsanız bu 2-3 katı daha fazla hızlı bir şekilde azalır. Ve 40-50 yaşlarında bu kişiler nefes darlığı çekmeye başlarlar. O nedenle KOAH’ı 40 yaşın üzerinde daha çok görüyoruz” dedi.
ERKEN DÖNEMDE BAŞVURU ÖNEMLİ
Bunun önlenebilir bir hastalık olduğunu vurgulayan Genç, “Eğer sigara bırakılırsa akciğer fonksiyon kaybı da azalır. Yaşamını iyi bir şekilde sürdürebilir o kişiler. Ama tedavi olmazsa ve sigara içmeye devam ederse en ufak harekette bile nefes darlığı artar. İlerleyen zamanda oksijen ihtiyacı hatta solunum cihazı ihtiyacına kadar kötüleşmeler olur. Kış aylarında sık sık hastaneye yatarlar, sık sık mikrobik iltihaplar oluşur. Ve yaşam kaliteleri çok düşer. Yardımsız hayatlarını sürdürememeye başlarlar. Bunları önlemek için de erken dönemde öksürüğü, balgamı olan kişiler özellikle sigara içiyorlarsa mutlaka doktora başvurmalılar” diye kaydetti.
Hastaların bol bol nefes egzersizleri ve fizik tedavi aktiviteleri yapmalarını öneren Prof. Dr. Sebahat Genç, “Bu hastalık sağlık harcamalarımızın çok büyük bir kısmını oluşturuyor. İlaçları çok pahalı. Kışın bir iki kere hastaneye yatarsa bir kişi onun masrafları var. O yüzden maddi açıdan da ülkeleri sıkıntıya sokan bir hastalık” uyarısında bulundu.
