Geçtiğimiz hafta Pamuk Piyasası istekli durumda seyretti. Satıcının malını yeni yıla devretme düşüncesi ve üreticinin de biraz bekleyelim fiyatlar yeterli değil düşüncesi piyasaya arzı azalttı. Alıcının talebi hafta boyunca devem etti. Bu arada acil ihtiyacı olan alıcılar işlerini görmek için kalitede daha önceki kadar titiz davranamadılar. Sunulan mallar üzerinde alışverişler oldu, gerçi işlem miktarını (EGE) 50 TON olarak görüyoruz ama yapılan tescillerde bu miktarın çok üzerine çıkıldığına da şahit oluyoruz.
Borsacılıkta yeni model uygulamalar gündemde, öncelikle EMANET sistemi, Sonra kaliteler üzerinde çoğunlukla renk ve elyaf özellikleri üzerinde konuşularak fiyatlandırma yapılarak alışveriş, fiyat tespitini de zorlaştırmaya başladı. Standartların belirlenip eski sistemden vazgeçilmesi, uygulamaya uygun adlandırmalarla alışveriş yapılması, uluslararası terimlerle fiyatlandırma ve kalite belirlenmesi yakın zaman için kaçınılmaz bir mecburiyettir.
Türkiye pamukçuluğunun Mihenk taşı olan İzmir Ticaret Borsası bu görevde de öncü olacaktır, düşüncesindeyim.
Evet emanet sistemi bir zorunluluk haline geldi; Çünkü Pamuk hızlı toplanıyor ve çırçırlara intikal ediyor. Eskiden olduğu gibi üreticinin depolama ve ambalajlama imkanı yok. Mali kurallara da ters bir durum yok. O zaman pamuğu emanete veren üretici güvendiği alıcı ile anlaşarak günün fiyatını uygulamak zorunda. Bu konuda hak zayiini ve anlaşmazlıkları önlemek, piyasa şeffaflığını sağlamak ancak borsalarda gerçekleşir.
Sezon başından bu güne kadar olan alışverişin yarıdan fazlası belki de tamamına yakını üreticinin EMANET olan malının satışı ile gerçekleşti. Biz önceki bir yazımızda; üreticiye hasat zamanındaki fiyatlara bakarak önümüzdeki sezon pamuk ekip ekmemeye karar vermek yanlıştır. Yıl ortalamasına bakmak lazım derken bunu anlatmak istemiştik.
Çünkü fiyat ürünün yetiştiği süre içinde birikmiş olan ihtiyaçları gidermek için satılan bir piyasada oluşuyor. Bu malın piyasadaki fiyatını satıcı kontrol edemez. Burada malımı borsada sat benim paramı öde denilmektedir. Bu şartlar altında piyasada alıcıya karşı satıcının direnci zayıf olur. Üretici de parasını o günkü fiyat üzerinden alır. Bu güne kadar görevi üretici birlikleri yapmıştı, Maalesef o dirençte yok edildi. BİRLİK HER ZAMAN LAZIM. (EMANET ESKİDEN DE VARDI)
İbrahim ÖNGÜNŞEN-İTB Borsa Ajanı
