Hatay HAlk Sağlığı Müdürlüğünden yapılan açıklamaya göre Hatay Talesemi Hastalığında mücadelede örnek olarak pilot il görevi üstlenmektedir.
Hatay Halk Sağlığı Müdürlüğünden yapılan açıklama şu şekilde;
Ülkemizde Hemoglobinopati (Talasemi ve Orak Hücre Anemisi) hastalıkları önemli bir halk sağlığı sorunu olup, taşıyıcı ve hasta sıklığı yönünden Hatay ilimiz ilk sırada yer almaktadır. Konunun önemine istinaden 30.12.1993 tarihinde 3960 sayılı Kalıtsal Kan Hastalıkları ile Mücadele Kanunu çıkarılmıştır. 1994 yılında Antakya Devlet Hastanesi bünyesinde Hemoglobinopati Tanı ve Tedavi Merkezi kurulmuş ve 10.08.1994 tarihinde İl Hıfzıssıhha Kurul Kararı ile evlilik öncesi hemoglobin elektroforezi Hatay ilinde zorunlu hale getirilmiştir. 24.10.2002 tarihinde, Kalıtsal Kan Hastalığı Yönetmeliği yayınlanarak, 08.05.2003 tarihinde Hatay’ın da içinde bulunduğu 33 ilde Hemoglobinopati Önleme Programı başlatılmıştır (2014 yılı itibariyle 41 ilde uygulanmaktadır).
2011 yılında konu Valimiz M. Celalettin LEKESİZ’ in dikkatini çekmiş ve çalışmalar ivme kazanmıştır. 14.03.2011 tarihinde, Hatay İl Sağlık Müdürlüğü tarafından ‘Hemoglobinopati (Sıckle Cell Anemi Ve Thalassemia) Hastalığı Çift Taşıyıcı Evli Çiftlerin Prenatal Tanı, Genetik Danışmanlık, Çocuk Doğurma Ve Hamilelikle İlgili Eğitim Verilmesi’ Projesi, Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı’nın (DOĞAKA) mali katkıları ve Talasemi Derneği’nin sivil ortaklığı ile hazırlanmış, Sayın Valimiz Celalettin Lekesiz’ in eşleri Zehra Lekesiz Hanımefendinin bizzat katılımlarıyla yürütülmüştür. Proje kapsamında 1065 çift taşıyıcı aile evinde ziyaret edilmiştir. Bu projeyle başlayan süreçte Sayın Valimiz, 2012 yılını ilimizde ‘Talasemi Kontrol ve Mücadele Yılı’ olarak ilan etmiştir. İl genelinde güvenli envanter çıkarılması amacıyla, resmi nikahı olmayan 634 çifte hemoglobinopati tarama testi yapılmış ve kayıt dışı 30 çift taşıyıcı birliktelik tespit edilmiştir. 2012-2013 eğitim-öğretim yılı süresince“Hatay Talasemi İle Savaşıyor” konulu proje 2012 Eylül ayında uygulanmaya başlanmış, proje kapsamında 52055 8 ve 9.sınıf öğrencisinin eğitimleri tamamlanmış, hastalık konusunda bilgilenmeleri sağlanmıştır.
Talasemi Kontrol ve mücadele yılı çalışmaları kapsamında, çalışmaların, ilgili kurumlarla işbirliği içinde daha kapsamlı ve sistemli yürütülmesini sağlamak amacıyla 2013-2017 Hatay ili Hemoglobinopati Kontrol Stratejisi ve Eylem Planı hazırlanmış ve uygulamaya konulmuştur. Bu kapsamda çalışmalar, Halk Sağlığı Müdürlüğümüz başkanlığında ve koordinasyonuyla, sorumlu tüm kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, sivil toplum kuruluşları ile işbirliği içerisinde yürütülmektedir. 2013 yılında tespit edilen toplam gebe sayısı (Alfa birlikteliği olan çift taşıyıcılar hariç) 311, prenatal tanı yapılan gebe sayısı 274’tür. 2013 yılında hasta bebek taşıdığı tespit edilen 38 gebelik sonlandırılarak hasta bebek doğumu önlenmiştir. 2002 yılında doğan hemoglobinopatili hasta bebek sayısı 49 iken, gerçekleşen çalışmalar neticesinde 2013 yılında doğan hasta bebek sayısı 12’ye inmiştir.
2013 yılı Eylül ayında Sağlık Bakanımız Sayın Dr. Mehmet MÜEZZİNOĞLU’ nun Hatay’ı ziyareti sırasında, Sayın Valimiz M. Celalettin LEKESİZ’ in planlama ve koordinasyonuyla konunun önemi kendilerine anlatılmış, ilimizin, hemoglobinopatilerle mücadelede pilot il olmaya gönüllü olduğu kendilerine iletilmiştir. Konuyla ilgili olarak 2 Ekim 2013 tarihinde, konusunda uzman hekimlerin katılımıyla gerçekleşen hemoglobinopati danışma kurulu toplantısında erken yaş evlilikleri göz önünde bulundurularak 14 yaş grubunda tarama testinin yapılmasının daha uygun olacağı kararı alınmıştır. 28.10.2013 tarih ve 12061 sayılı yazımızın Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’na iletilmesini takiben 11 Kasım 2013 tarihinde Hatay ili hemoglobinopati ile mücadele konusunda pilot il olmuştur. 2014 yılı boyunca ve ilerleyen yıllarda, 14 yaş grubuna hemoglobinopati tarama testi uygulama çalışması yürütülecektir.
2 Ocak 2014 tarihinde, 2000 doğumlulara yönelik hemoglobinopati tarama testi yapılmaya başlanmıştır. 31 Mart 2014 tarihi itibariyle, Defne, Samandağ ve Altınözü ilçelerinde 14 yaş grubu hemoglobinopati taraması tamamlanmıştır. Belirtilen ilçelerde toplam yapılan tarama sayısı 5521’dir. Değerlendirilen sonuçların 3279 Normal, 390 Orak hücre anemi taşıyıcısı, 138 beta talasemi taşıyıcısı, 3 Orak hücre anemi hastası, 4 hemoglobin H hastası,22 diğer hemoglobinopati taşıyıcılığı tespit edilmiştir. Alfa talasemi taşıyıcı şüpheli 1685 kişi saptanmıştır. 2000 yılı doğumlu 14 yaş grubunun Tarama programı, ilçe ilçe yürütülmekte olup 31 Aralık 2014 tarihinde tamamlanacaktır.
14 yaş grubunun taranmasıyla başlayan bu süreçte Hatay’da taşıyıcı sıklığı envanteri çıkarılacaktır. Nihai amacımız bu bilinçle yetişen nesillerin eş seçiminde dikkatli davranarak taşıyıcılık durumunu seçici bir kriter olarak benimsemelerini sağlamak ve taşıyıcı bir bireyin hasta çocuk sahibi olma riskini göz bulundurarak diğer bir taşıyıcıyla evlilik yapmama bilincini oluşturmaktır.
