Gümrük ve Ticaret Uzmanı Mehmet ÇARDAK yeni bir yazı kaleme alarak son zamanlarda yaşanan gümrük kaçakçılığı ile ilgili konulara netlik getirdi.
Türkiye, önceki gün Mersin’de bir operasyon ile ele geçirilen 28 milyon TL değerindeki 1044 tonluk kaçak kırmızı et olayıyla sarsıldı. Lüks restoranlardan piyasaya yayıldığı varsayılan kaçak etin ele geçirilmesinin ardından dün de Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) tarafından kırmızı et üretimi rakamları açıklandı. Açıklanan verilere göre, Türkiye’deki kaçak et miktarı her geçen gün artarken, 2014 yılındaki kırmızı et üretimi miktarı ise ilk 9 ayda yüzde 3.5 gerilemiş. TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar “Kırmızı et üretimi artırılmalı. Çünkü tüketim artışı devam ediyor” uyarısında bulunuyor!
Ne tesadüftür ki dün de Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli, Mersin’de gümrüklü antrepolardan düzenlenen operasyon ile ilgili olarak açıklamada bulunuyor ve gümrüklü antrepolardan izinsiz olarak çıkarılan tonlarca kaçak kırmızı etin yaklaşık piyasa fiyatı olan 50 TL yerine 20 TL’den lüks restoranlara bile satıldığını söylüyor. Ancak piyasaya yayılan kaçak kırmızı etin insan sağlığına zararlı olup olmadığı hakkında hiçbir şey bilinmiyor.
GÜMRÜKLÜ ANTREPO NEDİR?
Gümrüklü antrepo; Gümrük İdaresi’nce verilen izinle açılıp işletilebilen, kuruluşunda belirli koşulların ve niteliklerin arandığı, ithalat vergilerine ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmamış ve serbest dolaşıma girmemiş eşya ile gümrük antreposuna alınması halinde ihracata ilişkin önlemlerden yararlanabilecek serbest dolaşımda bulunan eşyanın gümrük gözetimi altında rejim şartlarına uygun olarak konulabildiği yer ve mahallerdir.
Antrepo işleticisi ise, Gümrük İdaresi’nce gümrük antreposu işletmesine izin verilen kişidir. Antrepo işleticisi;
a) Gümrük antreposunda bulunduğu süre içerisinde eşyanın gümrük gözetimi altında bulunmasını sağlamaktan,
b)Gümrük antrepo rejimi kapsamında eşyanın muhafaza edilmesiyle ilgili yükümlülükleri yerine getirmekten,
c) İzinde belirtilen özel şartlara uymaktan,
Sorumludur.
Gümrük İdaresi ise, son yıllarda gümrük gözetimi yetkisini, yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerine devretmiştir. Gümrük antrepolarına gümrüklü eşyanın alınması ve antrepodan eşyanın çıkarılması veya yurtdışına sevk edilmesi işlemlerini ancak yetkilendirilmiş gümrük müşavirleri gerçekleştirebilmektedir.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca yapılan düzenlemelere göre, yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin bu hizmetlerinin karşılığı olan ücret de antrepo işleticileri tarafından ödenmektedir. Diğer bir deyişle gümrük gözetim ve tespit yetkisini kullanan yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin ücret yönünden antrepo işleticilerine bağımlılığı vardır.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI MASAL ANLATIYOR!
Hal böyleyken, Mersin’de gümrüklü antrepolara operasyonla kırmızı ette akıllara durgunluk veren bir yöntemle kaçakçılık yapıldığını açıklayan Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli, olayın şu şekilde geliştiğini anlatıyor.
Efendim, kaçak kırmızı et bir firma tarafından Paraguay’dan Türkiye’ye sokulmuş. Bu et resmi belgelerde Türkiye’den transit geçişle Irak ve Suriye’ye geçecekmiş. Ancak firma 1044 ton etin tamamına yakınını Türkiye’de pazara sürmüş. Kalan çok küçük miktardaki kırmızı eti 1044 tona tamamlamak için kaçakçılar piyasadan tavukayağı, tavuk kıyması ve benzeri sakatatı depolara stoklamış. Amaç 1044 ton kırmızı ete karşılık bu ürünleri yurtdışına çıkarmakmış. Böylece piyasaya sürülen kırmızı kaçak et yurtdışına çıkarılmış gibi gösterilecekmiş. Ancak evdeki hesap çarşıya uymamış. Depoları basan gümrük muhafaza ekipleri depolarda kırmızı et yerine beyaz et ve sakatatı bulmuş. Piyasaya sürülen ve yaklaşık 40 milyon TL değerinde olduğu belirlenen etlerin Paraguay ve birkaç Güney Amerika ülkesinden geldiği ve lüks sınıfındaki bu etlerin yaklaşık piyasa fiyatı olan 50 TL yerine 20 TL’den lüks restoranlara bile satıldığı söylenmiş…
Gümrük ve Ticaret Bakanı Canikli’ye sormak lazım: o kırmızı et kaçakçılığına adı karışan gümrük antrepolarının açılmasına izin veren kurum Gümrük ve Ticaret Bakanlığı değil midir? Gümrük antrepolarının gözetimi ve denetimi Gümrük ve Ticaret Bakanlığına ait değil midir? Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, gümrük mevzuatının doğru olarak uygulanması için gerekli gördüğü bütün önlemleri almakla yükümlü değil midir? Bu çerçevede, eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına ilişkin gerekli gördüğü tespit işlemlerinin, belirleyeceği niteliklere göre gümrük müşavirleri eliyle yürütülmesine ilişkin usul ve esasları düzenleyen Gümrük ve Ticaret Bakanlığı değil midir? Bu antrepolardan biri Orta Akdeniz Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürü iken emekli olan Doğan Kanmaz’a aitse, Doğan Kanmaz’a “Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri İzin Belgesi”ni veren kurum Gümrük ve Ticaret Bakanlığı değil midir? Kaçakçılığın güvenlik kameraları yere doğru çevrilerek ve mühür bozulmadan kapının açılır hale getirilmesiyle yapıldığı, ayrıca yan taraftaki kuru antrepodan etlerin bulunduğu soğuk antrepoya harici kapı açıldığı belirlenmişse, bu antrepoların gözetimi ve denetimi Gümrük ve Ticaret Bakanlığına ait değil midir?
Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli, Mersin’den Türk kamuoyuna masal anlatacağına, öncelikle Gümrük ve Ticaret Bakanlığı müfettişlerini görevlendirmek suretiyle bu kırmızı et kaçakçılığı olayının tüm boyutlarıyla ortaya çıkarılmasını sağlamaya çalışmalıdır!
RÜŞVET OLMADAN ASLA!
Gümrük ve Ticaret Bakanı Canikli, anlattığı masaldan hisse de çıkarıyor ve bu operasyondan sonra ne olacağını da söylüyor zaten. Mal sahibine yaklaşık 80 milyon liralık ceza kesilecekmiş! Malı getiren firma, antrepo işleticisi ve yetkilendirilmiş gümrük müşavirleri de sorumlu tutulacakmış. Ancak asıl muhatapları eti getiren firmaymış. Yapılan operasyonda elde edilen et son üç yıl ortalamasının 20 katı civarındaymış…
Masalcı Bakan’ın ağzından gümrük yolsuzluğu ve rüşvet olaylarına dair hiçbir sözcük çıkmıyor. Oysaki rüşvet; yaptırılmak istenen bir işte yasadışı kolaylık veya çabukluk sağlanması için bir kimseye mal veya para olarak sağlanan çıkardır. Bakan’a yine sormak lazım: Mersin’de meydana gelen bu yasadışı et kaçakçılığı olayında, kaçakçılara kolaylık veya çabukluk sağlayan gümrükçüler var mıdır? Et kaçakçılarına bu işte yasadışı kolaylık veya çabukluk sağlanması için mal veya para alan gümrükçüler var mıdır?
Şu bir gerçektir ki, gümrüklerde rüşvet olmadan yolsuzluk olamaz asla! Eğer bir gümrük yolsuzluğu meydana gelmişse, işin içinde mutlaka rüşvet de vardır. Çünkü böylesine büyük rant işlerine hiçbir kamu görevlisi beleş göz yummaz. Gümrük kaçakçıları ne kadar zeki ve akıllıysa, gümrükçüler onlardan da daha zeki ve akıllıdırlar.
Elbette ki, Türkiye’deki kırmızı et üretiminin 9 aylık dönemde 22 bin ton azalarak 606 bin tona inmesi sebepsiz değildir. Türkiye’de kırmızı et tüketim artışı devam ederken, kırmızı ette yüzde 225 gümrük vergisi uygulanması doğru mudur? Bir mala uygulanan gümrük vergisi arttıkça, o malın kaçakçılığı da artar. Gümrük vergileri ödenmeden Türkiye Gümrük bölgesi’ne sokulması halinde, iç piyasaya emsallerine göre daha düşük fiyatla satılır ve çok büyük rantlar elde edilir. İyi organize edilen kaçakçılık olaylarının kâr haddi çok yüksektir.
Gümrük ve Ticaret Bakanı’na son bir soru daha sormak lazım: Teminat alınmış olsa bile, gümrük işlemlerine başlanmadan veya bu işlemler bitirilip gümrük idaresinin izni alınmadan antrepolardan veya gümrük idaresince eşya konulmasına izin verilen yerlerden kısmen veya tamamen eşya çıkarılması fiili/fiilleri kaçakçılık mıdır? Antrepolardan eşya kaçırılmasını kolaylaştıran ve kaçakçılığın artmasına yol açan yasa değişikliklerinde Bakan Canikli’nin oyunun rengi nedir?
Hiç kimse halka masal anlatmasın! Gümrüklerde meydana gelen her yolsuzluk olayında mutlaka rüşvet de vardır. Çünkü gümrükçüler zekidir, salak değildir. Olayı soruşturan Mersin Cumhuriyet Başsavcılığı, inceleme ve soruşturmayı bir de rüşvet yönüyle değerlendirmeli ve derinleştirmelidir!
