2000’li yıllarda halklarını diktayla yönetmek isteyen Ortadoğu yönetimlerinden biri olan Suriye’de Arap Baharıyla beraber özgürlük gösterileri silahsız olarak tam altı ay sürdü. Bu süreçte Baas rejimi demokrasiye geçmek, özgürlüklerin önünü açmak yerine en ağır silahlarını kullanarak halkı bastırmaya çalıştı. Zaten rejim tüm hazırlıklarını bu günler için yapmıştı. Baas kendi halkına eşi görülmemiş yoketme, yıldırma, sindirme harekatına girişti.
Ayakta kalabilmek için mezhepçilik kozunu kullandı. Baas giderse Nusayriler biter şeklinde propaganda yaptı. Halbuki Suriye devrimcileri sadece Baas’ın baskıcı rejiminin gitmesini istiyorlardı. İran’ın,Hizbullah’ında mezhepçilik adına işin içine girmesiyle Suriye kaosa sürüklendi. Bunların üstüne IŞID işi tam çıkmaza soktu. ABD,Irak,Çin,Suud,Körfen ülkeleri…Bölgede vekalet savaşları başladı.
Türkiye, sınırındaki vahşi savaş başladığında aldığı kararla açık kapı politikası uyguladı. Uygulama sonucu bugün yaklaşık 2.8 milyon Suriyeli muhacir ülkemize sığınmıştır. Kaçakçılık olayları, Işid’in canlı bomba eylemleri, PKK’nın Suriye’deki savaşı fırsat bilip tekrar ülkemizde sıcak çatışmalara girmesiyle sığınmacı girişleri son zamanlarda ciddi kontrollü yapılmaya başlandı.
Türkiye 2014 yılında Türkiye Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK) çıkardı ve bu kanun çerçevesinde Türkiye’deki Suriyelilere “geçici koruma statüsü” verildi. Bu sayede Türkiye’deki Suriyeliler yardım temelli değil hak temelli sağlık, eğitim ve sosyal yardım hizmetlerine erişim imkanı elde ettiler.
Bilindiği üzre ülkemizde Suriye’li Muhacirler ya devletin AFAD marifetiyle 10 ilde 26 barınma merkezinde hazırlayıp yönettiği kamplarda ya da şehirlerde,köylerde kendi kiraladıkları evlerde kalmaktadırlar. Kamplarda kalan 273 bin muhacir için yemek,eğitim, sağlık gibi temel ihtiyaçlar devletin organizasyonuyla düzenli bir şekilde yapılmaktadır.
Kendi imkanlarıyla şehirlerde Türk vatandaşlarıyla komşu olarak yaşayan sığınmacılar ciddi sıkıntılar yaşamaktadırlar.0-18 yaş arası 1.249.263 Suriye’li sığınmacının %73’ü temel eğitim çağındadır. Ülkemizdeki STK’lar savaşın her an bitebileceği ve bu insanların ülkelerine geri döneceği beklentisinden dolayı temel eğitim çalışmalarını son yıllara kadar askıda tutmuşturlar. Rusya’nında savaşa direk müdahalesi ile savaşın uzayacağının anlaşılmasıyla STK’lar ve Hükümet eğitim çalışmalarına yoğunluk vermeye başlamıştır. Bu maksatla “Geçici Eğitim Merkezleri” oluşturulmuş ve bugün 273 bin Suriyeli sığınmacı çocuk bu merkezlerde temel eğitim almaktadır. Yalnız merkez derken kampüs falan aklımıza gelmesin. Bahçeli bir,iki katlı evler,depolar,ambarlar el yordamıyla okula dönüştürülmüş durumdadır.
GEM’lere hükümet milli eğitimden tecrübeli öğretmenlerden il,ilçe ve okul koordinatörleri görevlendirmiştir.GEM’lerde Suriye müfredatında eğitim verilmektedir.Suriye’li öğretmenler ders vermekte ve bunların maaşlarını STK’lar üstlenmektedir.Bu yüzden bir çok okulda Suriye’li sığınmacı öğretmenler maaş alamama sıkıntısı çekmektedir.GEM’ler dışında 200’e yakın Türk okulunda eğitim saatleri değiştirilerek 75 bin Suriye’li çocuğa temel eğitim verilmektedir.
Kamplarda kalan çocukların temel eğitime devam imkanı %90,kamp dışında kalan çocukların %26’dır.Yani takriben 667 bin Suriye’li çocuk eğitim alamamaktadır.
Üniversitede okuyan 2300 Suriye’li gence Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı tarafından burs verilerek Üniversite eğitimi almaları sağlanmaktadır.
