Son zamanlarda yaşanan ölümlü iş kazaları ciddi boyutlara ulaşmıştır. Bir aydır Ermenek’te madende çıkarılmayı bekleyen madenci cenazeleri ile ilgili televizyon ve basındaki haberleri izleyip okudukça vicdanı olan her insan üzülüyor. Uzmanlık alanı olsun ya da olmasın insanı ister istemez iş güvenliği, işçi sağlığı, risk planları ve acil eylem planları gibi birçok kavramı düşünmeye ve araştırmaya yöneltmektedir. Ölümlü iş kazalarının önüne geçmek, çalışanların daha sağlıklı ve güvenli koşullarda çalışma hayatlarını sürdürmek amacıyla çıkarılan, işverene ve çalışana çeşitli yükümlülükler getiren yeni 6331 sayılı yasanın yeterliliğinin sorgulanmasına neden olmaktadır. Yeni çıkan “İş Kanunu ve Güvenliği Yasası” iş kazalarının önlenerek, iş güvenliğinin sağlanması konusundaki yeterliliği sivil toplum kuruluşlarından, işçi temsilcilerine, sendikalara ve iş güvenliği uzmanlarına kadar çeşitli platformlarda tartışılan güncel konular arasında yer almaktadır.
İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal tarafından TBMM Başkanlığına sunulan önergede görüldüğü üzere ölümler yaşanmıştır. Yıllara göre iş kazalarında başta maden, inşaat, tarım ve taşımacılık gibi iş alanlarında 2010 yılında 1 454 işçinin, 2011 yılında 1 710 işçinin, 2012 yılında 878 işçinin, 2013 yılında 1 235 işçinin, 2014 yılında ilk on ayında ise 1 600 işçinin hayatını kaybettiği belirtilmiştir. İş kazalarında hayatını kaybeden işçi sayılarına bakıldığında ülkemizde iş güvenliği konusunda yeterli önemlerin alınmadığı söylenebilir. Yeni yasanın işverenler tarafından ne kadar uygulanıp uygulanmadığı, iş yeri denetimlerinin tam olarak yapılıp yapılmadığı, yapılan denetimlerin ne kadar sağlıklı olduğu tartışılmaktadır. Birçok iş güvenliği uzmanı tarafından, ölümlü iş kazalarının önüne geçmek için sadece yasaların ve yaptırımların yeterli olmayacağı, önemli olan bu kanunların vatandaşlar, çalışanlar ve işverenler tarafından benimsenerek uygulanması ve yürürlüğe konması ile kanunların uygulanabileceği ve bir iş kültürünün oluşturulabileceği belirtilmektedir. İş güvenliği uzmanlarının maaşlarının işveren tarafından ödenmesinin de sağlıklı bir denetimi engelleyebileceği belirtilmekte ve devletin bu duruma çözüm bulması gerektiği vurgulanmaktadır. 6311 sayılı yeni “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” ile birlikte 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren tehlikeli ve çok tehlikeli iş yerlerinde iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi bulundurmak zorunlu hale getirirken, bu yükümlülüğü yerine getirmeyen işyerlerine aylık 14bin TL idari para cezası uygulanacağını açıkça belirtilmektedir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik’in 29 Kasım 2014 tarihli Sabah Gazetesi’nin ekonomi haberlerinde yer alan açıklamalarına göre 680 bin iş yerinde iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi çalışması gerekmektedir. Geçen on aylık süredeki verilere bakıldığında 280 bin işyerinin bu zorunluluğu yerine getirdiğini görülmüştür. Bu durumda yükümlülüklerini yerine getirmeyen 475 bin işyerine idari para cezası uygulanacağı, yalnız üç ay içinde iş güvenliği uzman ve işyeri hekimi çalıştıran işyerlerine af getirileceği, üç ay içinde bu yönde adım atmayan işletmelere ise idari cezanın 170bin TL olarak uygulanacağını belirtmektedir.
İşverenler bu affı bir fırsat olarak değerlendirerek yeni yasa kapsamında yerine getirmeleri gereken yükümlülükleri yani iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi çalıştırma konusunu uygulamaya geçirmelerini ümit ediyoruz. Her insanın yaşama ve güvenli bir ortamda sağlıklı bir şekilde çalışma hakkı vardır. Bu şartların yerine getirilmesinde de herkes devlet, işverenler, çalışanlar, iş güvenlik uzmanları, müfettişler ve vatandaşlar elini taşın altına koymalı ve üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmelidir. Aksi takdirde Ermenek’te madende hayatını kaybeden “benim oğlum yüzme bilmiyordu” diyen 80 yaşındaki anne gibi daha birçok anne, baba, çocuk ve eşin gözyaşları akmaya devam edecektir.
