Yarıyıl tatili yaklaşırken çocukları karne heyecanı sarar. Bazı çocuklar aldıkları karne sayesinde kendisini çok mutlu hissedip gururlanırken, bazı çocuklar da karneleri yüzünden yetersizlik duygusu içinde olabilir, derin bir üzüntü yaşayabilirler. Aileler için çocuklarının sene sonunda okul başarısını gösteren karne büyük önem taşıyabiliyor. Çocuğun getirdiği karneye karşı ne şekilde davranılması ve nasıl yaklaşılması gerektiği hakkında Hisar İntercontinental Hospital Çocuk ve Ergen Psikiyatri Bölümü Uzmanı Dr bilgi verdi.
Çocuğunuzu yargılamayın
Karne, çocuğun dönem boyunca okulda yaşadığı öğrenme süreçleri ve sergilediği davranışlarıyla ilgili bir geribildirimdir. Bu haliyle karne, çocuğun kişilik özelliğinin, zihinsel kapasitesinin, yeteneklerinin tek başına göstergesi olamaz. Alınan karne çocuğa ve ailesine, çocuğun yeterli olduğu ya da desteklenmesi gereken alanlar konusunda fikir verir. Ayrıca karne, her öğrencinin biricik olduğu gerçeğinden yola çıkarak alınan karneyi değerlendiren öğretmene daha iyi nasıl eğitim verebileceğini düşünme fırsatı sunar. Bizler karneyi sadece çocuğun başarısı ya da başarısızlığı olarak görmemeliyiz.
Suçlayıcı ve örseleyici davranmayın
Aileler yeni karneyle karşılaştıklarında çocuklarıyla olumlu bir iletişim içinde olmalı, sakin ve yapıcı bir tavırla, çocuklarının da değerlendirmeye katılmasını sağlamalıdırlar. Çocuk başarısız bir karne getirdiyse özellikle suçlayıcı, örseleyici davranmamak, çocukla birlikte gelecek dönemler için alınabilecek önlemler, çözüm yolları araştırılmalıdır. Öncelikle karnedeki olumlu yönler değerlendirilip ardından çocuğun yetersiz olduğu, desteklenmesi gereken alanlar konuşulabilir. Yapılan hatalar belirlenip bunlara yönelik çözüm yolları geliştirilebilir. Anne ve babalar çocuklarını her durumda koşulsuz olarak sevdiklerini, onları değerli bulduklarını hissettirmelidirler. Böylece çocuklar, aileleriyle yaşadıkları ve paha biçilmez değerde olan sevgi ve güven ilişkisini karne notlarının gölgelemeyeceğinin sezgisini taşırlar.
Birlikte nitelikli zaman geçirin
Karne sonuçları nedeniyle çocukları sürekli ders çalışmakla tehdit etmek, önceden planlandığı halde tatile götürmemek, fiziksel ve duygusal şiddet uygulamak gibi yöntemlerle cezalandırmak; çocuğun ders çalışma konusundaki isteğinin azalmasına sebep olabileceği gibi ruhsal açıdan örselenmesine de yol açabilir. Karne söz konusu olduğunda cezalandırmak veya ödüllendirmek yerine çocuklarda sorumluluk bilincinin geliştirilmesi üzerinde durulması yerinde olacaktır. Sorumluluk bilinci gelişen, istediği ve merak ettiği için öğrenen çocuklar için en büyük ödül, başarısı dolayısıyla yaşadığı zevk ve hissettiği doyumdur. Başarıyı kutlamak için mutlaka maddi bir hediyeye gerek yoktur. Çocuk için en güzel hediye, onu dinlemek, anlamak, birlikte keyifli zamanlar geçirmek olabilir.
Arkadaşlarını örnek göstermeyin
Çocuklar okul başarısı, karne notları konusunda kardeşleri ve arkadaşları ile asla kıyaslanmamalıdır. Çocuğun başarılı olduğu alanlar kendisine gösterilip, yetersiz olduğu konularda da başarılı olabileceği yönünde cesaretlendirilebilir. Aileler çocuklarının kişisel özelliklerini doğru bir şekilde değerlendirmeliler ve yaşamın birçok alanında olduğu gibi akademik alanda da beklentilerinde gerçekçi olabilmelidirler. Arkadaşlarının ya da başkalarının yanında çocuğu eleştirmek, aşağılamak çocuğun kendisine olan güvenini, benlik saygısını zedeleyebilir.
Nedenlerini araştırın ve mutlaka yardım alın
Çocuğun akademik başarısı beklenenin altında ise öncelikle bu durumun olası nedenleri araştırılmalıdır. Öncelikle çocuğun kişisel özellikleri değerlendirilmelidir. Çocuğun zihinsel kapasitesi, çocuğun öğrenmesini bozan dikkat eksikliği- hiperaktivite bozukluğu, özel öğrenme bozukluğu, depresyon gibi psikiyatrik; görme ve işitme kayıpları gibi bedensel hastalıklar karne notlarının düşük olmasına neden olabilir. Aile içi ilişkilerin niteliği, öğrenme ile ilgili çevresel faktörlerin durumu, anne-babanın sağlıklı model olabilmesi, çocuğa sağlanan ders çalışma ortamı, ailenin disiplini, başarıyı etkileyen faktörlerdendir. Okuldaki eğitim ve öğretim programının çocukların gelişim seviyelerine uygun olup olmaması, öğretmenin özellikleri de çocuğun başarısını etkileyebilir. Çocuğun başarısını engelleyen sorun saptandığında gerekli olan bazı durumlarda çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanından yardım alınabilir, çocuk, aile ve okulla işbirliği içinde bir tedavi planlanabilir.
Çocuğunuz motivasyonunu kaybedebilir
Yarıyıl tatili, çocukların dinlenmesi ve gelecek dönemlere kendisini hazırlanması için bir fırsat sunar. Çocukların arkadaşlarıyla oynamaları, sevdikleri etkinliklere yoğunlaşmaları, yeteneklerini geliştirmeleri onları dinlendirdiği gibi aynı zamanda eğlendirir de. Çocukların derslerden tamamen uzaklaşmalarını önlemek için zaman zaman hafif tekrarlar yapılabilir. Tatilde çocukların sürekli ders çalışmaya zorlanması ikinci dönemde ders çalışma isteklerini azaltacağı için, ders çalışmanın çocuğun ihtiyacına göre düzenlenmesi doğru bir yaklaşım olur.
Bunları yapmayın!
En çok yapılan hatalar, çocuğu cezalandırmak, tehdit etmek, diğer çocuklarla kıyaslamak, kişiliğine yönelik saldırılardır. Bu davranışlar, çocuğun ailesinden uzaklaşmasına, söylenenleri umursamamasına, uyum sorunlarına yol açabilir.
Baba dengeleyici unsur olabilir
Birçok konuda olduğu gibi, anne baba önce sorumlu bir birey olma konusunda çocuğa örnek olmalıdır. Çocuklar anne babalarının söylediklerini dinleyerek değil, onların davranışlarını gözlemleyerek öğrenirler. Anne baba mümkün olan en erken yaşta, çocuğun yaşı ve becerilerine uygun olabilecek bazı görevler vermeye başlamalıdır.
Çabanın önemli olduğu mesajı verin
Çocukların okul başarısında, ailelerin, çocuklarının bireysel özelliklerine uygun öğrenim yöntemlerini uygulamaları önemlidir. Aileler, çocuklarının çalışmaktan ve öğrenmekten zevk almalarını sağlayacak bir ortam oluşturabilmeli ve çocuklarının sorumluluk sahibi bireyler olabilmeleri için destek sunabilmelidirler.
