Tuz, ana maddesi sodyum klorür olan ham tuzdan insan tüketimine uygun nitelikte üretilen tuzlardır. Sofra tuzu ise doğrudan tüketiciye sunulan, ince toz haline getirilmiş, iyotla zenginleştirilmiş, rafine edilmiş veya edilmemiş yemeklik tuzlardır. Tuz lezzet verici olduğu kadar, sodyum ve klor gereksinmesinin karşılanması için de gereklidir. Ancak aşırı tüketilmesi kan basıncı yüksekliği, kalp damar hastalıkları, gastrit, kanserler, kemik erimesi ve böbrek hastalıkları gelmektedir. Ayrıca fazla tuz tüketimi osteoporoz ve kemik kırılma riskini arttırmaktadır.
Tuz kısıtlamasına çocukluk hatta bebeklik döneminde başlanması ileriki yıllarda gelişecek hastalıkları önleyecektir. Ülkemizde yapılan çalışmalar göstermektedir ki yetişkin her 3 kişiden biri hipertansiyon hastasıdır ve her dört ölümden birinin nedeni hipertansiyondur. Tuzun azaltılması kalp ve damar hastalıklarından ölüm riskini azaltmada sadece en kolay yol değil maliyeti etkin ve etkili bir müdahaledir. Mevcut risk faktörlerini önlemek amacıyla Bakanlığımız tarafından Kasım 2011 yılında “Türkiye Aşırı Tuz Tüketiminin Azaltılma Programı” başlatılmıştır. Söz konusu program kapsamında fazla tuz tüketiminin sağlık üzerine olumsuz etkilerine yönelik kamuda farkındalık oluşturulması ve bilgilendirme yapılması amacıyla “Dünya Tuza Dikkat Haftası” etkinlikleri yapılmaktadır. Her yıl farklı bir tarihte gerçekleştirilen “Tuza Dikkat Haftası” bu yıl 4-10 Mart 2019 tarihleri arasında gerçekleştirilecektir.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından günlük tuz tüketim miktarı 5 – 6 gr. ( 1 çay kaşığı) olarak belirlenmiştir. Ancak ülkemizde ortalama tuz tüketimi 18 gr. bulmaktadır.
Aşırı Tuz Tüketimini Azaltmanın 5 Yolu;
1. Yaptığınız yemeklerde kullandığınız tuz miktarını yavaş yavaş azaltın, ağız tadınız zamanla az tuza alışacaktır
2. Yemeklerinizi lezzetlendirmek için tuz yerine; çeşitli baharatlar, dereotu, maydanoz limon ve sarımsak gibi besinler kullanın
3. Çocuklarınızda yemeklerine tuz ekleme alışkanlığı gelişmemesi için sofranızdan tuzu ve tuzlu sosları kaldırın
4. Hazır besinleri satın almadan etiketini mutlaka okuyun ve daha az tuz içerenleri tercih edin
5. Turşu, konserve, salamura yaprak, zeytin ve peynir gibi besinleri tüketmeden önce mutlaka suyla yıkayın/suda bekletin; daha fazla taze sebze ve meyve tüketin
Unutmayalım ki damak tadımız için önemli olan tuzun azaltılması uzun vadede sağlığımız için büyük katkılar sağlayacaktır.
“FAZLA TUZU AZALT ÖMRÜNÜ UZAT”
Dr. Ümit Mutlu TİRYAKİ
