Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM) ile Marmara Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü işbirliğinde, Hatay Valiliği, Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı (DOĞAKA) ve Mustafa Kemal Üniversitesi ev sahipliğinde icra edilen “Mezhepler, Etnisite ve Çatışma Çözümü” ana temalı 3. Uluslararası Orta Doğu Kongresi başladı.
07 Mayıs 2015 Perşembe günü saat 09.30’da Anemon Otel’de gerçekleştirilen toplantıya Hatay Valisi Ercan Topaca,121. Jandarma Er Eğitim Alay Komutanı ve Garnizon Komutanı J. Kur. Alb. Erdem Özcan, Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Doç. Dr. Lütfü Savaş, Hatay Cumhuriyet Başsavcısı Musa Çatal, Mustafa Kemal Üniversitesi (MKÜ) Rektörü Prof. Dr. Hasan Kaya, Hatay Barosu Başkanı Av. Ekrem Dönmez, Vali Yardımcıları Orhan Mardinli, Hasan Volkan Köksal, Kadir Sertel Otcu, Bilal Bozdemir, Antakya Kaymakamı Eflatun Can Tortop, İl Jandarma Komutanı J. Alb. Hasan Koçyiğit, İl Emniyet Müdürü Ali Doğan Uludağ, Antakya Belediye Başkanı İsmail Kimyeci, Defne Belediye Başkanı İbrahim Yaman, Suudi Arabistan Prensensesi Basmah Al- Saud, Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Süleyman Şensoy, Prof. Dr. İlber Ortaylı ile yurtdışından diplomatlar, büyükelçiler, uzmanlar, bilim insanları ve gazeteciler katıldı.
Bu yıl üçüncüsünü düzenlenen ‘Uluslararası Orta Doğu Kongresi’nin bölgemiz için yararlı sonuçların elde edileceği bir toplantı olmasını dileyen Hatay Valisi Ercan Topaca, “Sosyal bir varlık olan insanoğlu, topluluklar halinde yaşar. Bunun sonucu olarak birey diğer insanlarla sürekli bir iletişim halindedir. Bu iletişim esnasında zaman zaman duyguların, düşüncelerin, çıkarların ve ideallerin çatışması son derece normaldir. Birey gibi, toplumların, devletlerin de çıkarlarının çatışması doğal bir durumdur. Ancak çatışmaların şiddet eylemleriyle çözülmeye çalışılması veya çözüleceğinin sanılması insanoğlunun düştüğü yanılgılardan biridir. Çatışmanın sebebi mezhep veya etnisite ise bu yanılgı katlanmaktadır. Çünkü insan ırkını seçemez, doğacağı bölgeyi, o bölgenin inancını seçme şansı olmadan dünyaya gelir. İnsanın seçme şansı olmadığı konularda yargılanması, onun mezhebi ve ırkı yüzünden düşman sayılması en hafif tabiriyle haksızlıktır. Maalesef dünya üzerinde bu haksızlıkların en çok yaşandığı bölge Orta Doğu’dur.” dedi.
Orta Doğu tarihinin, insanlık tarihi kadar eski olduğunu ifade eden Topaca, ‘’Medeniyetlerin beşiği olan, üç semavî dinin doğup buradan dünyaya yayıldığı bu bölge, tarih boyunca değerini hiç kaybetmemiş hatta yeni keşiflerle önemini daha da artırmıştır. Bu sebeple özellikle son yüz yıldır, bölgede dünyanın büyük güçlerinin çıkarları doğrultusunda sürekli bir devinim, huzursuzluk ve çatışma ortamı söz konusu olmuştur. Bölgeyle ortak bir geçmişe sahip olan Türkiye, bölge halklarının acısına hiçbir zaman duyarsız kalmamış, çoğu zaman yalnız kalsa da insan odaklı politikasından taviz vermemiştir. Bugün burada toplanan bu kongre de insan merkezli bu politikanın bir sonucudur. Yüzyıllar boyu kardeşçe yaşamış Orta Doğu halklarının bugün yeniden kardeş olduklarını hatırlamaları için toplumsal bir bilinç oluşturmak ve çatışmaların ancak sağlıklı bir iletişim ortamında çözülebileceğini hatırlatmak kongremizin çıkış noktasıdır.’’ dedi.
Bu uluslararası kongrenin, Orta Doğu’daki problemlerin çözümü için olduğu kadar insanlığa bu sorumluluğu hatırlatması bakımından da çok önemli ve değerli olduğunu belirten Topaca, bu kongreyle Orta Doğu’daki yangına belki sadece bir damla su dökülebileceğini ve o bir damla için bile olsa bu duyarlılığı göstererek ilimize yurt içi ve yurt dışından gelen birbirinden değerli tüm misafirlere insanlık adına bu asil duruşlarından ötürü teşekkür ettiğini ifade etti.
Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Doç. Dr. Lütfü Savaş ise, “Hatay dünyadaki 23 tane medeniyetin 13 tanesine ev sahipliği yapmış, etnik kültürlerin beşiği, Anadolu ve Orta Doğu’yu birleştiren önemli bir kavşak noktası olmuştur. Hatay, Orta Doğu ve dünyadaki bu kadar kargaşaya rağmen bugüne kadar birbirine sempati ile bakan, birbirine saygıyla yaklaşan insanlarla doludur. Bu şehrin bir ferdi bir belediye başkanı olmak bana gurur vermektedir. Sevgili Peygamberimiz bize hadislerde ‘İlim Çin’de de olsa gidip alınız’ diye buyurmaktadır. Orta Doğu’da menfaatleri, çıkarları yok etmek için en önemli yapılacak şey ilime sahip çıkmaktır. Orta Doğu halkı ilime sahip çıktığı takdirde sadece yer altındaki zenginleri ile değil yeryüzündeki ürettikleri ile de dünyanın önemli bir merkezi haline gelebilecektir. En kısa zamanda Orta Doğu’ya barışın gelmesini diliyorum.” dedi.
Mustafa Kemal Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hasan Kaya, ülke içi ve ülkeler arası bilgi ve görüş alışverişine zemin hazırlayan bu tür toplantıların ilim dünyası için büyük önem taşıdığına vurgu yaparak, “Böyle bir kongrenin Hatay’da düzenlenmesinin ilimiz için ayrı bir anlamı vardır. Orta Doğu tarih boyunca çeşitli milletlere ev sahipliği yapmış, devletlerin ve medeniyetlerin doğuşuna ve yok oluşuna tanıklık etmiştir. Günümüzde problemlerin eksik olmadığı, büyük acıların yaşandığı Orta Doğu, Osmanlı döneminde 400 yıl barış içinde yaşamıştır. Osmanlı Devleti, büyüklüğüne ve gücüne rağmen hiçbir zaman sömürgeci olmamış, idaresi altındaki toplumların kültürlerinin gelişmesi için elinden geleni yapmıştır. Türkiye Cumhuriyeti her zaman halkların barış ve huzurunu ön planda tutmuş Orta Doğu’daki insanları kardeşi kabul etmiştir. Bu kongrenin tarih boyunca barış ve huzur şehri olan Hatay’da düzenlenmiş olması önemlidir. Hatay’da kardeşlik hukukunun tüm Orta Doğu’ya hakim olması diliyorum.’’ dedi.
Orta Doğu’nun temel sorununun mezhepler, etnisite ve çatışma olduğunu belirten TASAM Başkanı Süleyman Şensoy, Orta Doğu’daki sorunlarla ilgili nerede durduğumuzu ve neler yapılabileceği konusunda kısa bir değerlendirme yaptı. Çok kültürlü yaşamı yönetme açısından Hatay’ın örnek bir şehir olduğunu belirten Şensoy, Suriye’de yıllardır devam eden iç savaşa komşu olan Hatay’ın yaklaşık 280 bin Suriyeli mülteciye ev sahipliği yaptığını ve bu bakımdan Orta Doğu için bir ilham kaynağı olduğunu ifade etti.
Kongre, açılış konuşmalarının ardından Prof. Dr. İlber Ortaylı, Prof. Dr. Sema Kalaycıoğlu, Prof. Dr. Ibrahim Aoude, Büyükelçi Azmy Khalıfa, Prof. Dr. Nacif Abdellatif, Büyükelçi Elşad Iskandarov, Prof. Dr. Altan Çetin, Doç. Dr. Şaban Tanıyıcı, Doç. Dr. Veysel Ayhan’ın konu ile ilgili tebliğlerini sunması ile devam etti.
