Gündem Özel Programında Rahmi Vardı’nın konuğu olan HATODER olan Hatay Talasemi ve Orak Hücre Anemi Hastalıkları Derneği Başkanı Burhan Kerimoğlu ve Hatay Halk Sağlık İl Müdürü Ümit Mutlu Tiryaki Talasemi konusunda merak edilen sorular cevap verdiler.
Hatay’da Talasemi Hastalı neden önemlidir? Hatay İlindeki Durum Nedir?
Rahmi Vardı’nın soruna Hatay Halk Sağlık İl Müdürü Ümit Mutlu Tiryaki şu şekilde cevapladı “Türkiye’de Hatay ili, Talasemi taşıyıcılığı ve hastalığının en sık görüldüğü 3 ilden biridir. Dolayısı ile Talasemi ve Orak hücreli anemi hastalıkları, ilimiz için bir halk sağlığı sorunudur. Hatay genelinde 2010 hastamız bulunmaktadır. Çift taşıyıcı (yani eşlerden her ikisi taşıyıcı olan çift) sayımız da 1449 olmakla birlikte hastalarımızın ebeveynlerinden kaydı olmayanların güncellenmesi devam etmektedir. Bu sayılara her geçen gün yenileri eklenmektedir”dedi.
Talasemi Hastalığının Tedavisinde Neler Yapılmaktadır?
Talasemi hastalığı olan çocuklar ömür boyu dışarıdan alınacak kana mahkumdur. Bu çocuklara her 4-4 haftada bir kan nakli yapılmaktadır. Tabii ki kan naklinin de yan etkili bulunmaktadır. Sürekli dışardan kan alındığında vücuttaki hayati organlarda, kalp, karaciğer gibi organlarda demir birikmektedir. Birikin demiri vücuttan atabilmek için haftanın 5 günü ilaç tedavisi uygulanır, ayrıca göbekten iğneyle uygulanan bir pompa ile de vücuttan demir dışarı atılır.
Talaseminin ve orak hücreli aneminin kesin tedavisi kemik iliği naklidir. Kemik iliği nakli için uygun verici bulunmalı, hasta düzenli takip ve tedavi yaptırmış olmalıdır.
Bu hastalığın durdurulması, yok edilmesine yönelik ne gibi çalışmalarınız bulunmaktadır ?
Bu hastalığın yok edilmesine yönelik çalışmalarımız 1993 yılında yayınlanan Kalıtsal Kan Hastalıklarıyla Mücadele Kanunuyla başlamıştır. 1994 yılında Antakya Devlet Hastanesi bünyesinde ilk kalıtsal kan hastalıkları merkezimiz kurulmuştur. Yine aynı yıl, bütün evlenecek çiftlere ulaşabilmek amacıyla Hatay ilinde evlenecek çiftlerin evlilik öncesi kan testi yaptırması Hıfzıssıhha Kurul Kararı ile zorunlu hale getirilmiştir. Böylece çift taşıyıcılar tespit edilmeye başlamıştır. 2002 yılında Sağlık bakanlığı tarafından Kalıtsal Kan hastalıkları Yönetmeliği yayınlanmış, 2004 yılında biri Antakya’da diğeri İskenderun’da olmak üzere 2 merkezimiz daha kurulmuştur. Bu 3 merkezde evlilik öncesi kan testi yapılmakla birlikte Antakya Devlet Hastanesi Tanı ve Tedavi Merkezi, İskenderun Devlet Hastanesi Tanı ve Tedavi Merkezlerimizde hastalarımız takip edilmektedir. 1994 yılından bu yana toplum eğitimleri, sağlık personeli eğitimleri de devam etmektedir.
22.03.2013 tarihinde Sayın Valimiz M. Celalettin LEKESİZ’in başkanlığında Kalıtsal Kan Hastalıklarının Önlenmesine Yönelik İstişare Toplantısı yapılmış, 2012 yılının ilimizde Talasemi Mücadele Yılı olarak kabul edilmesi kararlaştırılmıştır. 30 Mart 2012 tarihinde Hatay Halk Sağlığı Müdürlüğü Hemoglobinopati Tanı, Kontrol ve Eğitim Merkezi (HETKEM), Talasemi hastalığı ile mücadelede kayıt, tarama, genetik danışmanlık, takip ve eğitim faaliyetlerinin yürütülmesi konularında hizmet vermek amacıyla yeniden yapılandırılmıştır. Merkez faaliyetlerini 12 personeli ile yürütmektedir. Yıl boyunca halkı bilinçlendirmeye yönelik faaliyetler ve eğitimler düzenlenmiştir.
