Kırıkhan’ın kuzeyinde bir tarihi kalenin tepesinde bulunan ve günümüzde yeniden restore edilen Bayezid-i Bistami Türbesi’nin bulunduğu mekanda Osmanlı Paşalarından Mustafa Şevki Paşa’nın da mezarı bulunuyor. Cami ve medresenin bulunduğu mekanın yanında da İnayet Şevki Mursaloğlu ile Reşat Mursaloğlu’nun mezarları bulunuyor.
Mustafa Şevki Paşa’nın oğlu Tayfur Sökmen uzun ve zorlu Fransız işgal yıllarından sonra kurulan Hatay Devleti’nin ilk ve tek Cumhurbaşkanı.
Tayfur Sökmen, Hatay Devleti Cumhurbaşkanıdır. Tayfur Bey’in asıl soyadı Mursaloğlu’dur. Ancak 1933’te çıkarılan soyadı kanunu nedeniyle Sökmen Bey’in soyadı Tayfur Bey’e verilmiştir. Oğulları “Sökmen” soyadını almadı. Oğlu Mustafa Murat ise hem Sökmen, hem Mursaloğlu soyadının bir bölümünü birleştirerek “Sökmenoğlu” olarak almıştır.
Mursal Koca’nın torunlarından Mustafa Murat Sökmenoğlu TBMM Başkanvekilliği yapmış, Mursaloğlu ailesinden Şemsettin, İnayet, Abdullah, Hasan ve Reşat Mursaloğlu TBMM’de Milletvekili olarak görev almışlar.
Geçen sene okuduğum bir makalede Müjgan Halis; Mursal Koca hakkında şunları yazıyordu: Anlatılanlara göre Reyhanlı’daki Türkmen boylarına sahip çıkan Sultan Murat, Anadolu’daki isyanları bastırıp, aralıksız devam etmekte olan İran harplerine son vermek için sefere çıkmış. Sivas üzerinden Revan Seferi’ne giderken (23 Mayıs 1635), Divriği halkının Sultan Murat Yolu dediği güzergâhı kullanmış, Divriği’nin Mursal köyüne de uğramış, adamlarından birisi olduğu söylenen Kayı boyundan Mursal Koca’yı Reyhanlılara boy beyi tayin etmiş. Arap mıntıkalarının yanı başında kurulan Reyhanlı uç beyliği aynı zamanda İskenderun, Halep kervan ve iskele yolunun muhafızlığını da yapmış. Bu yüzden Mursal Koca aynı zamanda kaymakamlık görevine de getirilmiş. Kaymakamlık ve beylik zamanla babadan oğula geçmek suretiyle Mursal Koca’nın çocuklarına da intikal etmiş. Sırasıyla Mursaloğlu Hacı Mustafa, Mursaloğlu Osman Ağa, Mursaloğlu İbrahim Ağa, Mursaloğlu Halil Ağa, Mursaloğlu Haydar Ağa, Mursaloğlu Çirkin Ağa, Mursaloğlu Çirkin Ömer Ağa, Mursaloğlu Ahmet Paşa ve Mursaloğlu Mustafa Şevki Paşa aşiretin liderliğini üstlenmişler. Mursaloğullarının yönettiği aşiretlerin içinde çeşitli boylar da yer almış. Bu boylar kendi içinde bağımsızmış, ancak müşterek konularda son sözleri Mursaloğulları söylermiş. Aşiret kışları Amik ovasında oturur, yazları ise Antep ve Maraş yaylalarına çıkarmış.”
Mustafa Murat Sökmenoğlu ile ilk tanışmam onun Milletvekilliği seçimleri sırasında oldu. O yıllarda çalıştığım Kırıkhan Gazetesi’nin bürosunu ziyarete geldiğinde bir Bey oğlu, Cumhurbaşkanı oğlu havalarında bir insan beklerken, olabildiğince mütevazi, hoşgörülü, saygılı, sevecen, akıllı, bilgisi ile, kişiliği ile insanı cezbeden bir insanla karşılaştım. Otuz yıla yakın bir süredir dostluğumuz devam eder. Anlamakta zorlandığım konuları ona sormaktan çekinmem. Biliyorum ki o en doğru olanı söyler, gerçeği anlatır bana.
MDP’den Hatay Milletvekili olarak parlamentoya giden Murat Sökmenoğlu Hatay ile ilgili konularda lafını esirgemeden konuşur, hükümet ve bakanlara konuları en şeffaf şekilde dile getirirdi. Sonra Sine-i Millet’e döndü ve kendisine sunulan mevki ve makamları “millet” için terkederek Hatay’a, Reyhanlı’daki çiftliğine döndü. Zaman zaman İstanbul’a ailesinin yanına gidip orada kalıyordu. Siyasetten fiilen uzak kalmasına rağmen, özellikle Hatay ve Suriye konusunda “Danışılan” isim olarak hep gündemde kaldı.
İki yıl önce Reyhanlı’daki Çiftliğine Erol İğde ile gittiğimizde onun o muhteşem ev sahipliğine tanık olduk. Şam’dan gelen tatlı kutusunu açıp bize ikram etti. Çiftlikteki Zeytinlerden, Hatay tarımındaki yeni beklentilerden konuştuk. Konu dönüp dolaşıp Suriye sorununa geliyordu. Murat Sökmenoğlu; “Suriye politikamızın bir batağa doğru gittiğini, yapılan yanlışların yıllardır Hatay genelinde korunmaya özen gösterilen birlik ve beraberliğin bozulmasına yönelik tehlikeli oyunların sahnelendiğini” dile getirerek, Hatay’ın Anavatana katılması ile ilgili çabaların tamamında Hatay’ın Alevi, Sunni, Kürt, Türkmen, Çerkez, Arap, Hristiyan, Yahudi bütün vatandaşların katkısı olduğunu belirtti.
Reyhanlı’daki çiftliğinde Hatay Cumhuriyeti Bayrağı ile Türk Bayrağını yanyana açmıştı. Çiftlikte yardımcısı olmadığı için bize kahve ikramını orda çalışan bir delikanlı yaptı. Hatay’a olan tutkusu nedeniyle Ankara veya İstanbul’a fazla gitmediğini, burada da zaman zaman Çiftlik dışına çıkarak dostlarını ziyaret ettiğini söyleyen Sökmenoğlu; “Babam Kırıkhan Alaybeyli köyünde doğmuş, aile büyüklerimizin mezarları da Alaybeyli köyündeki Bayezid-i Bistami Türbesinde ve köy mezarlığında. Bu nedenle eski ve tarihi bir kale olan Bayezid-i Bistami kalesi bizim aile için önemli bir mekan. Restorasyon çalışmalarının başladığını duydum, ancak henüz gidip görmedim” dedi.
Suriye ile ilgili Hatay ile ilgili hemen her konuda bilgisine başvurulan Murat Sökmenoğlu, Suriye’deki iç çatışmalardan uzak durmamız gerektiğine vurgu yaparak “Biz Hataylı olarak Suriye ile komşuyuz. Suriye halkı ile akrabayız. Oradaki her türlü sorun Hatay’da ciddi sıkıntı yaratır. Bu nedenle Hatay Yöneticilerinin davranışları çok önem taşıyor. Suriye’deki çatışmaların Hatay topraklarından, sınırından uzak tutulmasına dikkat edilmelidir” dedi.
İzin isteyip dışarı çıktığımızda Çitliğe çok yakın bir mesafede olan Suriye sınırını ve Reyhanlı’daki bazı depoları işaret ederek, oradaki her türlü çatışmanın buradan sesinin duyulduğuna dikkat çekerek Suriye için “Akıl ve Barış” dileğinde bulundu.
Murat ağabey’i özledik. Uzun zamandır görüşemedik. Rahmetli babası Tayfur Sökmen ile ilgili özel anılarını Hatay dergisinde yazmasını buradan isteyelim.
Murat ağabey’in ağarmış saçları ve sakalı nedeniyle kendisini “Derviş”e benzetmeme dilerim kızmaz. Kızarsa bende sakalımı keserim, ödeşiriz.
Mustafa Murat Sökmenoğlu
1945 yılında İstanbul’da doğdu. Hatay Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen ile Medine Sökmen’in evladı. İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi mezunu. Fransızca ve az İngilizce biliyor. THY İdare Meclisi Murakıplığı yaptı. MDP Kurucu Üyesi. XVII, XVIII inci Dönem Hatay Milletvekili. 27 Aralık 1989 tarihinde, sine-i millete dönmek gerekçesiyle milletvekilliğinden istifa etti. TBMM Başkanlık Divanı Eski Katip Üyesi ve İdare Amiri. NATO ve Parlamentolararası Türk Grubu Eski Üyesi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanvekilliği yaptı. Evli ve 2 çocuk babası.
